بزرگنمايي:

پیام مازند - ایسنا /محمد آزرم می‌گوید: «شعر تجربی، با به چالش کشیدن مفاهیم پذیرفته‌شده‌ زبان، ساختار، معنا و حتی ارتباط بین شاعر و مخاطب، به جست‌وجوی راه‌های تازه برای بروز احساسات و افکار می‌پردازد.»
این شاعر و منتقد ادبی در یادداشتی که در اختیار ایسنا قرار داده، درباره شعر تجربی نوشته است: «شعر تجربی نه تنها روشی برای بیان خلاقیت شخصی و جست‌وجوی معناها، بلکه چالشی در ساختارهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است. این نوع شعر به مخاطب می‌آموزد که از منظرهای گوناگون به دنیا نگاه کند، در مورد واقعیت‌های پذیرفته‌شده تردید کند، و به قدرت تخیل و زبان در تغییر ادراک جهان پی ببرد. در عصر جهانی شدن و دیجیتالی شدن، شعر تجربی فضایی آزاد برای تجربه‌های جدید هنری و ادبی و امری در حال تحول و تأثیرگذار است. شعر تجربی، با به چالش کشیدن مفاهیم پذیرفته‌شده‌ زبان، ساختار، معنا و حتی ارتباط بین شاعر و مخاطب، به جست‌وجوی راه‌های تازه برای بروز احساسات و افکار می‌پردازد و با به کارگیری طیفی از تکنیک‌ها و فرم‌ها برای کشف مفاهیم، ایده‌ها، زبان‌ها و رسانه‌های گوناگون، اشکال سنتی نوشتار را به چالش می‌کشد. هدف این رویکرد، خلق شعری منحصر به فرد و متفاوت از شعر رایج است.
ویژگی‌های شعر تجربی
بی‌قاعدگی ساختاری: شعر تجربی اغلب از ساختارهای مرسوم شعری همچون وزن، قافیه و سطربندی‌های معمول فاصله می‌گیرد. 
تجربه‌گرایی زبانی: این شعرها ممکن است از بازی‌های زبانی، تضادها، تکرارها، و حتی زبان‌های مختلط استفاده کنند تا معانی جدید یا چندگانه خلق کنند.
تصویرسازی نامتعارف: تصاویر در شعر تجربی ممکن است به شکلی نامنتظره یا غیرواقعی باشند تا خواننده را به تفکر و تخیل وادارند.
مشارکت خواننده: شعر تجربی اغلب خواننده را در فرآیند خواندن و تفسیر شعر دخیل می‌کند، به طوری که هر خواننده ممکن است تجربه‌ای منحصر به فرد از شعر داشته باشد.
ژانرهای شعر تجربی
شعر تجربی در ژانرهای گوناگون با ایده گرفتن از شعر سنتی و آوانگارد شکل می‌گیرد. برخی از رایج‌ترین سبک‌های شعر تجربی شامل شعر دیداری و صوتی است که اغلب با استفاده از فناوری‌های دیجیتال همچون رایانه و برنامه‌های موسیقی تولید می‌شوند. از دیگر فرم‌های شعر تجربی، شعر انضمامی است که با چیدمان کلمات به شیوه‌ای نامتعارف، جلوه‌ای بصری یا ایده‌ای خاص را منتقل می‌کند. علاوه بر این، برخی از آثار تجربی ممکن است حاوی عناصری از هنر پرفورمنس یا ترکیبی از اجرای آوازی و حرکت فیزیکی باشند.
اهداف شعر تجربی
شعر تجربی بر گسترش مرزهای شعر و زبان تمرکز دارد و با استفاده از تکنیک‌های نامتعارف همچون صدا، تصاویر و اجرا به دنبال خلق آثاری هنری است که احساس و اندیشه مخاطب را برانگیزد. درنتیجه، یک شعر دیداری می‌تواند ایده‌ها یا احساسات را با چیدمان کلمات و اشکال منتقل کند، در حالی که یک شعر صوتی برای ایجاد یک تجربه شنیداری منحصر به فرد از ترکیب کلمات و موسیقی استفاده می‌کند. به این ترتیب، شاعران تجربی طیفی گسترده از تکنیک‌ها و روش‌ها را برای ابداعات خود به کار می‌گیرند.
شعر تجربی و شعر مرسوم
در حالی که شعر تجربی از شعر مرسوم متمایز است، عناصر مشترکی بین این دو وجود دارد. هر دو ژانر ممکن است از فرم‌های شاعرانه سنتی استفاده کنند و در عین حال راه‌های جدیدی برای تفسیر این فرم‌ها ارائه دهند. به همین ترتیب، بسیاری از شاعران تجربی هنوز آثاری را به صورت اشعار منثور خلق می‌کنند که ممکن است دارای برخی از تکنیک‌های مشابه شعر سنتی باشد، اما یک یا چند موضوع را با استفاده از قطعات و تداعی زبانی روایت می‌کند.
تاریخ شعر تجربی
ریشه‌های شعر تجربی را می‌توان در جنبش‌های هنری و ادبی اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، مانند فوتوریسم، دادائیسم، سوررئالیسم، و بعدها بیت‌ها و شاعران زبان، دید. برخی از اولین نمونه‌های این نوع نوشتار با استفاده از تصویرسازی نامتعارف و زبان تداعی‌کننده به منظور ایجاد شکلی منحصر به فرد از بیان به دنبال جدا شدن از قراردادهای سنتی بودند.
سیر تحول شعر تجربی
در دهه‌های پس از پیدایش، شعر تجربی به طور پیوسته تکامل یافته است. در سال‌های اخیر، شاعران با استفاده از عناصر هنرهای تجسمی، موسیقی و سایر رسانه‌ها به کشف راه‌های جدید برای انتقال ایده‌های خود ادامه داده‌اند. علاوه بر این، بسیاری از شاعران تجربی امروزی از ابزارهای دیجیتالی برای کشف پتانسیل شعر در وب استفاده و آثاری را خلق می‌کنند که می‌توان آن‌ها را در فرمت‌های مختلف به اشتراک گذاشت و تجربه کرد.
تکنیک‌های شعر تجربی
شاعران تجربی برای خلق آثاری منحصر به فرد و جذاب از تکنیک‌های گوناگونی بهره می‌برند که از قراردادهای شعری سنتی، همچون ریتم و آلتراسیون، تا روش‌های نامتعارف‌تر مثل صدا و اجرا را در بر می‌گیرد. علاوه بر این، بسیاری از شاعران تجربی آثاری با استفاده از عناصر چند رسانه‌ای و فناوری دیجیتال به صورت تعاملی خلق می‌کنند که مخاطب می‌تواند به روش‌های مختلف آن را تجربه کند.
فرمت‌هایی از شعر تجربی
شعر تجربی را می‌توان در فرمت‌های مختلف از جمله به صورت فیزیکی و دیجیتالی تجربه کرد. برخی از نمونه‌های شعر تجربی، دیداری و همزمان تعاملی دیجیتالی هستند که پتانسیل چندرسانه‌ای را آشکار می‌کنند. برخی دیگر، تکنیک‌های سنتی شعر را با زبان پراکنده ترکیب می‌کنند. در برخی از نمونه‌ها نیز ترکیبی از زبان و موسیقی برای کشف ارتباطات انسانی به کار گرفته می‌شود.
ارتباط فرهنگی شعر تجربی
شعر تجربی در سال‌های اخیر رایج‌تر شده و شاعران بیشتری با این شکل از شعر همراه می‌شوند. این نوع شعر با تمرکز بر فراتر بردن مرزهای زبان، راهی برای کشف ایده‌ها و مفاهیم پیچیده و ارائه تجربیات شاعران به شیوه‌ای نو و جذاب پدید آورده و به بخش مهمی از فرهنگ معاصر تبدیل شده است چرا که بسیاری از شاعران فرم را راهی برای بروز خلاقیت و ارتباط با مخاطبان خود می‌دانند.
استقبال از شعر تجربی
شعر تجربی از بدو پیدایش با واکنش‌های متفاوتی روبه‌رو شده است. در حالی که برخی از منتقدان توانایی آن را در به چالش کشیدن ایده‌های سنتی و کشف مفاهیم جدید ستایش کرده‌اند، برخی دیگر استدلال کرده‌اند که بیشتر بر زیبایی‌شناسی متمرکز است تا ماهیت خیال‌پرداز شعر. به طور مشابه، این ژانر، هم با هیجان و هم با مقاومت در محافل دانشگاهی مواجه شده است، اگرچه محبوبیت آن همچنان رو به افزایش است.
نمونه‌های شعر تجربی
شعر تجربی به تحول و تغییر ادامه می‌دهد و شاعران بیشتری در حال آزمون فرم‌ها و تکنیک‌های جدید آن هستند. برخی از نمونه‌های قابل توجه شعر تجربی، جدیدا به یاری هوش مصنوعی، پدید آمده‌اند. در برخی از دیگر نمونه‌ها، عناصری از بازی‌های ویدیویی، موشن‌گرافی و کدنویسی برای خلق تجربه‌های منحصر به فرد شعر دیجیتالی ترکیب شده‌اند.
تأثیر شعر تجربی بر شعر مرسوم
شعر تجربی تأثیر قابل توجهی بر شعر مرسوم جهان داشته و بسیاری را برانگیخته تا شیوه‌های جدید نوشتن را کشف کنند. توانایی شعر تجربی در جابه‌جایی مرزهای فرم، موضوع و زبان به شاعران شعر مرسوم این امکان را داده که آثار خود را محک بزنند و به چشم‌انداز جدیدی دست یابند. شعر تجربی به شاعران آزادی و خلاقیت بیشتری می‌دهد، تا جهان هنری خود را به شیوه‌های جدید ارائه کنند.
درک شعر تجربی
درک شعر تجربی ممکن است پیچیده و چالش‌برانگیز باشد و مخاطب را ملزم کند به گونه‌ای متفاوت به اثر نگاه کند. برای درک شعر تجربی، مخاطب باید فرم را کشف و تفسیرهای جدیدی را امتحان کند، و آماده باشد تا احساسات و تفکر متفاوتی را تجربه کند. استفاده از آثار دیگر شاعران تجربی به عنوان مرجع، و همچنین کاوش در آثار دیداری و چندرسانه‌ای می‌تواند برای این موضوع مفید باشد.
دریافت انتقادی از شعر تجربی
پاسخ انتقادی به شعر تجربی اغلب متفاوت است، برخی توانایی آن را در به چالش کشیدن ایده‌های تثبیت‌شده و کشف مفاهیم جدید ستایش می‌کنند، در حالی که برخی دیگر از تمرکز آن بر فرم انتقاد می‌کنند. به همین ترتیب، در حالی که برخی این ژانر را شکلی آوانگارد می‌بینند، برخی دیگر آن را بیش از حد باطنی و غیرقابل دسترس برای مخاطب می‌یابند. بنابراین، توجه به دریافت انتقادی از شعر تجربی برای درک اهمیت فرهنگی آن مهم است.
آینده شعر تجربی
شعر تجربی به طور مداوم در حال تحول است، چراکه شاعران همچنان به کشف روش‌های جدید ادامه می‌دهند. فن‌آوری دیجیتال شاعران را قادر می‌سازد آثاری خلق کنند که در فرمت‌های مختلف تجربه می‌شوند، در حالی که مفاهیم جدیدی همچون هوش مصنوعی آغاز به گشودن امکانات هیجان‌انگیزی برای این ژانر کرده‌اند. به این ترتیب، به نظر می‌رسد شعر تجربی در سال‌های آینده فرمی پرجنب و جوش و تأثیرگذار باقی خواهد ماند.