پیام مازند - اقتصاد24- روند جریان پول حقیقی در بازار سرمایه ایران طی ده سال گذشته (1394 تا 1403) نشان‌دهنده تغییرات اساسی در ورود و خروج نقدینگی به سه موقعیت سرمایه‌گذاری (سهام و حق تقدم، صندوق‌های درآمد ثابت و صندوق‌های طلا) است. این جریان پول، نمایانگر رفتار سرمایه‌گذاران و میزان اعتماد آنها به بازار سرمایه در مقاطع زمانی مختلف است.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
بررسی دو نمودار سالانه و تجمعی نشان می‌دهد که دوره‌هایی از ورود نقدینگی سنگین به بازار سهام وجود داشته، در حالی که در برخی دوره‌ها خروج گسترده‌ای از سرمایه رخ داده است. در سال‌های 1397 تا 1399، ورود سنگین پول به بازار سهام رخ داده است، به‌ویژه در سال 1399 که رکورد ورود نقدینگی در ده سال اخیر به ثبت رسید. در سال 1399، بیش از 513 هزار میلیارد تومان سرمایه به بازار سهام وارد شد که این رقم بالاترین میزان جذب نقدینگی طی این دوره بوده است. این رشد هم‌زمان با رونق بورس، افزایش ارزش سهام شرکت‌ها و سیاست‌های حمایتی دولت از بازار سرمایه رخ داد. با این حال، این روند در سال‌های 1400 و 1401 معکوس شد و خروج قابل‌توجهی از نقدینگی از بازار سهام صورت گرفت. در سال 1400، 531 هزار میلیارد تومان از بازار سهام خارج شد که نشان‌دهنده کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران و تغییر مسیر نقدینگی به سمت گزینه‌های امن‌تر بود. این روند در سال 1403 نیز ادامه یافت، به‌طوری‌که خالص جریان پول حقیقی در این بخش منفی 345 هزار میلیارد تومان ثبت شد.
بیشتر بخوانید: بورس در محاق به استقبال سال آتی می‌رود
در مقابل بازار سهام، صندوق‌های درآمد ثابت طی ده سال گذشته روندی کاملاً متفاوت را تجربه کرده‌اند. در سال‌هایی که خروج نقدینگی از بازار سهام رخ داده، ورود سرمایه به صندوق‌های درآمد ثابت افزایش یافته است. برای مثال، در سال 1400 که بازار سهام بیشترین خروج نقدینگی را تجربه کرد، ورود سرمایه به صندوق‌های درآمد ثابت به 45 هزار میلیارد تومان رسید. این الگو نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران در دوره‌های بی‌ثباتی اقتصادی، پول خود را از بازار سهام خارج کرده و به صندوق‌های درآمد ثابت انتقال داده‌اند.
روند جریان پول در صندوق‌های طلا نشان‌دهنده افزایش تدریجی تمایل سرمایه‌گذاران به این ابزار مالی در سال‌های اخیر است. در سال 1402، ورود پول به این بخش به 86 هزار میلیارد تومان رسید که بالاترین میزان در سال‌های قبل از آن بود. همچنین در سال 1403، این روند با رشد بیشتری همراه شد، به‌طوری‌که 481 هزار میلیارد تومان سرمایه جدید وارد این صندوق‌ها شد. افزایش تقاضا برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا احتمالاً به دلیل افزایش قیمت جهانی طلا، نوسانات نرخ ارز و نااطمینانی نسبت به سایر بازار‌های سرمایه‌گذاری بوده است.

صندوق‌های طلا و درآمد ثابت، برندگان بزرگ دهه اخیر در جذب نقدینگی نمودار جریان تجمعی پول حقیقی نشان می‌دهد که رفتار سرمایه‌گذاران طی این دوره به شدت تحت تأثیر نوسانات اقتصادی و سیاست‌های دولتی بوده است. تا سال 1398، بازار سهام با ورود تدریجی نقدینگی همراه بود، اما در سال 1399 جهش بی‌سابقه‌ای در ورود نقدینگی رخ داد. در این سال، سرمایه‌گذاران خرد و کلان به امید بازدهی‌های بالا وارد بازار شدند، اما پس از افت شدید بورس در نیمه دوم 1399 و سال 1400، خروج نقدینگی گسترده‌ای از این بازار صورت گرفت.
در مقابل، صندوق‌های درآمد ثابت در این دوره رشد مداومی را ثبت کرده‌اند. از سال 1400 به بعد، هم‌زمان با خروج نقدینگی از بازار سهام، ورود سرمایه به این صندوق‌ها شتاب گرفت و به نقطه اوج خود در سال 1402 و 1403 رسید. در همین دوره، صندوق‌های طلا نیز شاهد افزایش تقاضا بودند، به‌ویژه در سال‌های اخیر که نوسانات ارز و قیمت جهانی طلا افزایش یافت.
بررسی روند جریان پول حقیقی در ده سال اخیر نشان می‌دهد که بازار سهام در سال‌های 1397 تا 1399 شاهد ورود سنگین سرمایه بود، اما در سال‌های 1400 تا 1403، این روند معکوس شد و خروج گسترده‌ای از نقدینگی از این بازار انجام شد. در همین دوره، صندوق‌های درآمد ثابت و صندوق‌های طلا به گزینه‌های جذاب‌تری برای سرمایه‌گذاران تبدیل شدند، به‌ویژه در سال‌های اخیر که نوسانات اقتصادی و بی‌ثباتی در بازار‌های مالی افزایش یافت.
چشم‌انداز آینده بستگی زیادی به سیاست‌های پولی، نرخ بهره، وضعیت اقتصادی و میزان اعتماد سرمایه‌گذاران دارد. در صورتی که دولت اقداماتی برای حمایت از بازار سرمایه انجام دهد، احتمالاً ورود نقدینگی به بازار سهام مجدداً افزایش خواهد یافت. اما اگر روند فعلی ادامه داشته باشد، انتظار می‌رود که صندوق‌های درآمد ثابت و صندوق‌های طلا همچنان گزینه‌های اصلی برای سرمایه‌گذاران محتاط باقی بمانند.
منبع: اقتصاد نیوز