پیام مازند - انتخاب یک آدیو اینترفیس یا کارت صدای استودیویی مناسب، می‌تواند پروسه گیج‌کننده‌ای باشد. در بازار، اینترفیس‌هایی با انواع اتصالات، ورودی و خروجی‌های مختلف و فرمت‌های گوناگون وجود دارد و خریدار باید همه این موارد را مد نظر قرار دهد. با این تفاسیر، چطور می‌توانید کارت صدایی متناسب با نیازهای خود را انتخاب کنید؟ این راهنمای خرید به شما کمک می‌کند تا از میان گزینه‌های موجود، راه خود را پیدا کنید و به تناسب نیازهای خود، بهترین آدیو اینترفیس را بیابید.
کارت صدا چیست؟
نخست باید به این پرسش مهم پاسخ دهیم که کارت صدا چیست ؟
آدیو اینترفیس یا کارت صدا، سخت‌افزاری است که میکروفون‌ها و دیگر تجهیزات صوتی شما را به کامپیوتر متصل می‌کند. این سخت‌افزار، سیگنال آنالوگ را به داده‌های دیجیتال تبدیل می‌کند تا کامپیوتر بتواند آنها را پردازش کند و سپس، آدیوی دیجیتال را از طریق یک اتصال (مثلاً Thunderbolt ،USB ،FireWire یا PCI/PCIe card) روانه کامپیوتر می‌کند. به‌علاوه، همین دستگاه، برعکس این عملیات را نیز انجام می‌دهد و اطلاعات دیجیتال را از کامپیوتر گرفته و آنها را به سیگنال آنالوگ تبدیل و راهی اسپیکر مانیتورینگ یا هدفون شما می‌کند. اغلب آدیو اینترفیس‌ها ارائه‌کننده ورودی و خروجی‌های آنالوگ line-level، یک یا دو پری‌امپ برای میکروفون و بعضاً ورودی و خروجی‌های دیجیتال مثل S/PDIF یا ADAT هستند.
حال که با وظیفه کارت صدا آشنا شدیم، بیایید به مهمترین نکاتی بپردازیم که در زمان خرید این دستگاه باید مورد توجه قرار گیرند.
انتخاب ورودی/خروجی‌های مناسب
در انتخاب کارت صدا، گذشته از نحوه اتصال به کامپیوتر (که در ادامه به آن پرداخته خواهد شد)، هیچ ویژگی دیگری به اندازه نوع و تعداد I/O (مخفف input و output) مهم نیست. نوع و تعداد ورودی و خروجی‌های مورد نیاز شما، به این بستگی دارد که می‌خواهید چه چیزی را در حال حاضر یا در آینده، ضبط کنید. گستره آدیو اینترفیس‌های موجود در بازار، از مدل‌های رومیزی دو-کاناله تا سیستم‌هایی با توان ضبط صدها کانال در آن واحد را در برمی‌گیرد.
اگر یک خواننده و ترانه‌سرا هستید، شاید تنها دو ورودی کار شما را راه بیندازد. اکثر آدیو اینترفیس‌ها، شامل دو یا چند پری‌امپ میکروفون هستند. اگر می‌خواهید از میکروفون‌های کاندنسر استفاده کنید، باید از مجهز بودن آدیو اینترفیس به فانتوم پاور، اطمینان حاصل کنید. اگر می‌خواهید گیتار یا کیبورد خود را مستقیماً به اینترفیس متصل کنید، باید از این نکته که دستگاه مورد نظر شما از ورودی instrument-level (که از آن با عنوان “hi-Z” نیز یاد می‌شود) برخوردار است، مطمئن شوید. به‌علاوه، ورودی و خروجی‌های Line-level، برای اتصال پردازشگرهای اکسترنال، پری‌امپ هدفون و اسپیکر مانیتورها ضروری هستند.
شاید در ابتدا I/O دیجیتال به‌نظرتان مهم نیاید؛ ولی می‌تواند بسیار سودمند باشد. برای مثال، بعضی از پری‌امپ‌های میکروفون رده‌بالا، به خروجی‌های دیجیتال مجهز هستند که به شما امکان می‌دهند تا بدون هدر دادن ورودی‌های line-level، پری‌امپ را به ورودی دیجیتال آدیو اینترفیس خود متصل کنید. اگر یک کارت صدا دارای ورودی خروجی ADAT باشد، شما می‌توانید به‌سادگی یک پری‌امپ میکروفون هشت‌کاناله مجهز به ADAT را به اینترفیس متصل کنید و تعداد ورودی و خروجی‌ها را گسترش دهید. با این هشت کانال اضافه‌شده به ورودی‌های آدیو اینترفیس، امکان ضبط زنده یک گروه کامل را خواهید داشت.
نحوه اتصال به کامپیوتر
امروزه برخی از کانکشن‌های کامپیوتری به‌عنوان کانکشن‌های مرسوم شناخته شده‌اند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
* Thunderbolt
* USB
* FireWire
* PCIe
اکثر کامپیوترهای PC و Mac، به پورت USB مجهز هستند؛ در حالی که FireWire معمولاً در کامپیوترهای Mac دیده می‌شود. هر دوی این پروتکل‌ها، سرعت یکسانی (برابر با 480Mbps) ارائه می‌کنند. این مقدار سرعت انتقال، برای ضبط 64 ترک به‌صورت هم‌زمان کافی است. در ضمن، هنوز آدیو اینترفیس‌های معدودی در بازار وجود دارند که از طریق USB 1.1 به کامپیوتر متصل می‌شوند. سرعت انتقال در آنها بسیار پایین‌تر است؛ با این حال برای ضبط 1 یا 2 ترک به‌صورت هم‌زمان کفایت می‌کند.
Thunderbolt
این روزها، تاندربولت به‌واسطه سرعت بالا و تأخیر بسیار پایین، عیار سنجش کانکشن‌ها به‌حساب می‌آید. سرعت Thunderbolt 3 هشت برابر از USB 3 بیشتر است و از 40 گیگابایت در ثانیه و 100 متر طول کابل پشتیبانی می‌کند. امروزه آدیو اینترفیس‌های رده‌بالای زیادی در بازار وجود دارند که از طریق Thunderbolt به کامپیوتر متصل می‌شوند.
Firewire
مزیت Firewire این است که می‌تواند یکدست‌تر از USB، داده‌ها را منتقل کند. در نتیجه، هنگام ضبط کانال‌های بیشتر، نسبت به USB کمی قابل‌اعتمادتر است. اشکال Firewire این است که تنوع آدیو اینترفیس‌هایی از این نوع زیاد نیست و بسیاری از کامپیوترها نیز به پورت Firewire مجهز نیستند.
USB
مزیت اینترفیس‌های USB این است که بسیاری از آنها، با USB راه‌اندازی می‌شوند (به‌جای اینکه با یک آداپتور به آنها برق‌رسانی شود). این ویژگی، در محیط‌هایی که به برق دسترسی نداریم، بسیار کاربردی است. در این صورت، برق مورد نیاز کارت صدا از طریق پورت USB لپ‌تاپ تأمین می‌شود.
PCIe
و اما به چهارمین راه متداول اتصال اینترفیس به کامپیوتر می‌رسیم: PCIe یا PCI Express.
اینترفیس‌های PCIe، به‌صورت کارت و در داخل کامپیوتر قرار می‌گیرند و نمی‌توانند روی لپ‌تاپ‌ها نصب شوند. با نصب مستقیم آدیو اینترفیس روی مادربرد، در واقع مسیر انتقال داده‌ها کوتاه می‌شود و تأخیر زمانی و محدودیت پهنای باند کاهش می‌یابد. اکثر کارت صداهای PCIe بدین منظور طراحی شده‌اند که از عهده تعداد زیادی ترک به‌صورت هم‌زمان برآیند و ارائه‌دهنده سرعت بسیار بالا باشند. آدیو اینترفیس‌های PCIe معمولاً توسط استودیوهای حرفه‌ای به کار گرفته می‌شوند و امروزه تنوع آنها بسیار کمتر از دهه پیش است.
مشخصات فنی
آیا چیزهایی مثل عمق بیت (bit depth) و نرخ نمونه‌برداری (sample rate) اهمیتی دارند یا نه؟ پاسخ به این سؤال چندان آسان نیست؛ ولی بله اهمیت دارند!
با bit depth شروع کنیم. وقتی صحبت از پردازش آدیو باشد، عمق بیت تأثیر زیادی روی صدای شما خواهد داشت. حساب ساده این ماجرا این است که 1 bit برابر است با 6dB. این یعنی، آدیوی 16-bit (کیفیت CD) ارائه‌کننده داینامیک رنج 96dB است. مشکل اینجاست که سطح نویز دیجیتال بسیار بالاست. در نتیجه، اگر با آدیوی 16-بیت کار کنید، بخش‌های ساکت‌تر صدای شما نویز خواهند داشت. آدیوی 24-بیت، با 144dB داینامیک رنج، بازه مورد نیاز برای پردازش نرم آدیو را در اختیار تولیدکننده‌های حرفه‌ای می‌گذارد. به همین دلیل، 24-بیت، استاندارد حرفه‌ای‌ها به‌شمار می‌رود و ما نیز به‌شدت آن را به شما توصیه می‌کنیم.
از طرف دیگر، سمپل ریت یک مسئله شخصی است. هر sample، یک تصویر دیجیتال است که از آدیو گرفته شده است. استاندارد CD که 44.1kHz است، از آدیوی ورودی در هر ثانیه 44100 تصویر دیجیتال می‌گیرد. مبدل دیجیتال به آنالوگ، تنها به دو سمپل از شکل موج نیاز دارد تا بتواند یک فرکانس تولید کند؛ بنابراین، از لحاظ نظری، سمپل ریت 44.1kHz قابلیت بازآفرینی فرکانس‌ها تا سقف 22.05 کیلوهرتز را داراست. بالاترین فرکانسی که گوش انسان قادر به شنیدن آن است، 20 کیلوهرتز است؛ بنابراین 44.1kHz برای دریافت و بازتولید تمامی صداهای قابل شنیدن توسط گوش سالم انسان، زیاد هم هست. هر چند، موضوعات قابل‌تأمل دیگری نیز در کار است (که البته همگی موضوعات فنی هستند). این موضوعات فنی می‌توانند کاربر را به فکر استفاده از سمپل ریت‌های بالاتر بیندازند. به همین علت، بیشتر حرفه‌ای‌ها با سمپل ریت‌های 96kHz ،88.2kHz ،48kHz و یا حتی 176.4 و 192kHz کار می‌کنند.
به‌هرحال اگر قصد دارید دموهای خود را روی CD ارائه کنید یا آثار خود را با فرمت MP3 به‌صورت آنلاین عرضه کنید، می‌توانید با 44.1kHz/16bit کار کنید و همه چیز هم عالی خواهد بود. اما اگر قصد دارید یک قطعه جَز با رزولوشن بالا منتشر کنید، به کار کردن زیر 24bit/96kHz فکر هم نکنید. سمپل ریت‌های بالاتر مثل 192kHz، برای ساند دیزاین بسیار مفید هستند. اما یادتان باشد که استفاده از سمپل ریت و عمق بیت بالاتر، به معنی اشغال فضای بیشتر روی هارد دیسک است.
مهمترین نکته درباره sample rate و bit depth این است که آنها از کیفیت کانورتورهای آدیو اینترفیس شما کم‌اهمیت‌ترند. همانطور که استفاده از موتور فِراری روی یک چهارچرخه نتیجه مطلوبی نخواهد داشت، یک کانورتور رده‌پایین نیز شاید 24bit/96kHz را به شما عرضه کند، ولی کیفیت حرفه‌ای مورد انتظار شما را ارائه نخواهد کرد.
چند نکته مهم دیگر
بعضی از کارت صداهای استودیویی فقط با Mac یا فقط با PC سازگار هستند. هنگام انتخاب و خرید کارت صدا، حتماً مشخصات فنی آن را مطالعه کنید و از سازگاری آدیو اینترفیس مورد نظر با سیستم کامپیوترتان اطمینان حاصل کنید.
این روزها، اینترفیس‌های بیشتر و بیشتری به همراه یک نرم‌افزار کنترل‌کننده و DSP به بازار عرضه می‌شوند که بسیار سودمند هستند. به کمک این نرم‌افزارها مثلاً می‌توانید به سیگنال ارسال‌شده به هدفون خواننده، دیلی و ریورب بیفزایید یا به امکان تاک‌بک برای برقراری ارتباط با نوازنده‌ها دسترسی داشته باشید. نرم‌افزار پردازشگر DSP اختصاصی نیز اینترفیس را کنترل می‌کند و به‌هیچ‌وجه CPU کامپیوتر را تحت فشار نمی‌گذارد.
سخن آخر
همانطور که مشاهده کردید، انتخاب و خرید کارت صدا نیازمند توجه به موارد متعدد است و اگر از این موارد شناخت کافی نداشته باشید، ممکن است که در این مسیر سردرگم شوید. در صورتی که پس از مطالعه این مطلب هنوز در انتخاب آدیو اینترفیس مناسب مردد هستید، می‌توانید به فروشگاه حضوری یا آنلاین گیتار ایران مراجعه کنید و پس از مشورت دقیق با کارشناسان گیتار ایران، بهترین کارت صدا را برای خود برگزینید.