پیام مازند - پل تاریخی محمد حسن خان بابل که به عنوان نماد تاریخی شهر بابل محسوب می شود در چند سال اخیر برای چندمین بار تردد خودروهای سنگین از زیر پل تاریخی آزاد می شود که این امر زمینه تخریب بخشی از پل 300 ساله این شهر را فراهم کرد.
عبور غیرقانونی خودروهای سنگین از زیر پل تاریخی محمدحسن خان بابل که باعث ضربه زدن به چشمه طاق‌ها و زخمی کردن آن می‌شود، این پل تاریخی بازنشسته را در سراشیبی استهلاک و فروپاشی قرار داده است.
پل افشاری محمدحسن خان بابل اسفند 1394 با ساخت پل جدید از زیر ترافیک شهری مرخص شد و قرار بود از آن پس به عنوان یک اثر تاریخی از گردشگران داخلی و خارجی میزبانی کند، اما این روزها تردد روزانه صدها دستگاه خودروی سنگین از زیرگذر پل و برخورد سقف این خودروهای سنگین به طاق ها و دیواره آبراه، خطر ریزش این اثر تاریخی را افزایش داده است.
این پل 300 ساله که حدود نیم قرن پیش یعنی سال 1356 با شماره 1414 در فهرست آثار ملی ثبت شد، با 140 متر طول و 6 متر عرض، دارای 6 چشمه طاق اصلی و 2 چشمه فرعی بوده و ارتفاع آن از بستر رودخانه 11 متر است.
این پل به سبک پل های دوران صفوی و در اواخر دوران افشاریه ساخته شده و از ویژگی های مهم ساخت آن استفاده از سفیده تخم‌مرغ و ساروج است.
عبور از زیرگذر پل محمدحسن خان و آسیبی که به آن وارد می کند اگر چه تازگی ندارد و حتی بعد از خارج شدن پل از زیرترافیک هم ادامه داشت، ولی سال 1395 شورای ترافیک شهرستان به دنبال اعتراض دوستداران میراث فرهنگی با گذراندن مصوبه ای، عبور و مرور خودروهای سنگین از زیر این پل را ممنوع کرده بود، مصوبه ای که ظاهرا اجرا نشده و نمی شود و رانندگان خودروهای سنگین هم در چنین وضعیتی بدون توجه به حجم و ارتفاع خودروهایشان با به کارگیری هر ترفندی آنها را از زیر پل عبور می دهند.
نکته شگفت انگیز این که کار به جایی رسیده تا برخی از رانندگان خودروهای سنگین دارای ارتفاع زیاد برای این که بتوانند به هر شکلی از زیر این پل عبور کرده و راهشان را برای رسیدن به مقصد نزدیک کنند، باد لاستیک خودرو را کم کنند تا ارتفاع کمتر شود و خودرو هنگام عبور گیر نکند.
در روزهای اخیر تردد خودروهای سنگین در زیر این پل تاریخی موجی از نگرانی را در بین شهروندان بابلی به همراه داشته است که این ترددها لرزه بر اندام پل تاریخی انداخته و خطر ریزش پل را بیشتر کرده است.

شهروندان بابلی که از ترس رانندگان خودروهای سنگین به شکل مخفیانه زیر پل دیگر در کنار پل محمد حسن خان از تردد خودروهای سنگین فیلم گرفته و آن را در فضای مجازی پخش می کنند از مسوولان استانی و شهرستانی برای نجات این بنای فاخر کمک خواستند.
تردد خودروهای سنگین که سبب ریزش بخشی از طاق های این پل شده و شکاف های در سازه پل ایجاد کرد تردد مجدد خودروهای سنگین شکاف های روی پل را بیشتر کرده است.
فریادها به جایی نمی رسد
قاسم اسحاقی ملکشاه دوستدار میراث فرهنگی بابل که چند سال اخیر با حضور در محدوده پل محمدحسن‌خان مشغول تهیه عکس و فیلم از تردد خودروهای سنگین از زیر این پل تاریخی و انتشار آن در شبکه های اجتماعی است در این باره به خبرنگار ایرنا گفت که برای چندمین بار در سالهای اخیر تردد خودروهای سنگین از زیر پل تاریخی محمد حسن خان دوباره آزاد شد و در یک اقدامی شوک آور بخش قابل توجهی از طاق چشمه این پل فرو ریخت.
وی گفت: در یک هفته اخیر به صورت شبانه روزی با مدیران شهری در تماس هستم تا این بنای تاریخی را نجات دهند اما اقدام موثری انجام نشد.
اسحاقی با بیان این که در 2 بامداد شامگاه جمعه هفته گذشته در زیر پل تاریخی حضور یافتم تا موانع بتنی در زیر آن نصب شود، اظهار کرد: چند ساعت بعد از قرار دادن موانع بتنی رانندگان آن را کنار زده و دوباره تردد خودروهای سنگین از زیر پل آزاد شد.
این دوستدار میراث فرهنگی افزود: فریادهای چندین ساله ما هنوز به جایی نرسید که یک فکر اساسی برای نماد تاریخی شهر بابل انجام شود و این پل 300 ساله این چنین در مسیر فروپاشی قرار نگیرد.
اسحاقی ادامه داد: در روزهای اخیر این بنای تاریخی با تردد صدها ماشین سنگین از زیر پل به شدت در معرض خطر است و بخش از طاق آن هم فروریخت.
وی افزود: در زمان حاضر با انتشار عکس و فیلم در شبکه های اجتماعی تلاش می کنم خطر تخریب این بنای ارزشمند تاریخی را به مسوولان و افکار عمومی گوشزد کنم چون روزانه صدها دستگاه خودروی سنگین از زیر پل محمدحسن‌خان عبور می کنند که بسیاری از این خودروها سقفشان به طاق چشمه آبراه پل برخورد می‌کند و ضربه محکمی به پل می زنند و تکه های آجر هم به زمین می‌افتد.

این دوستدار میراث فرهنگی گفت: رانندگان بعضی از خودروهای سنگین که نمی‌توانند خودرویشان را در حالت عادی از زیر پل عبور دهند، با کاهش باد لاستیک به هر شکل ممکن تلاش می کنند از زیر پل تاریخی عبور کنند و این دسته از خودروها بیشترین آسیب را به پل می زنند.
وی هشدار داد: ضربه‌هایی که خودروهای سنگین به طاق پل می زنند با نشانه هایی که موجود است این بنای تاریخی را در آستانه فروپاشی قرار داده اند و اگر اقدام عاجلی صورت نگیرد این از این اثر تاریخی چیزی باقی نخواهد ماند.
اسحاقی ملکشاه گفت: برای همه دوستداران میراث تاریخی بابل جای تعجب است که مکانی که تابلوی ممنوعیت تردد خودروهای سنگین مقابلش نصب شده است، چرا و چگونه هیچ کس برای این تابلو ارزشی قائل نیست و رانندگان خودروهای سنگین به راحتی و بدون هرگونه مزاحمت کارشان را انجام می‌دهند در حالی که این تابلو از علائم راهنمایی و رانندگی است.
این پُل تاریخی که از گذشته های دور شهر بابل را به جنوب این شهرستان در بخش بندپی شرقی، بندپی غربی و گتاب متصل می کرد و در یک مقطعی از تاریخ عبور احشام از روی این پُل انجام می شد، میراث فرهنگی با قرار دادن نماد از تندیس کوچ دامداران بر روی این پُل فضای خاصی را ایجاد کرده که احتمال فروپاشی این بنای تاریخی و پایان خاطره بازی روستانشینان جنوب بابل با این بنا هر روز برنگرانی آنها می افزاید.
تاریخ نویسان هزینه ساخت این پل را که تا سال 1343 تنها راه ارتباطی بابل به بندپی، آمل، تهران و روستاهای جنوب و جنوب غربی شهرستان بود، 120 هزار ریال ذکر کرده اند.
پُل محمدحسن خان با 140 متر طول و 6 متر عرض، دارای 6 چشمه یا طاق اصلی و 2 چشمه فرعی است و ارتفاع آن از بستر رودخانه 11 متر است.

این پُل به سبک پُل های دوران صفوی و در اواخر دوران افشاریه ساخته شده است و از ویژگی های مهم آن استفاده از سفیده تخم مرغ و ساروج در ساختش است.
پل تاریخی محمد حسن خان قاجار یک بار در زمان پهلوی اول ترمیم شد و در تاریخ 22 اردیبهشت 1356 با شمارهٔ ثبت 1414 به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد. این پل 300 ساله حدود نیم قرن پیش با ثبت نامش در فهرست آثار ملی به شماره 1414 به سن بازنشستگی رسیده بود، ولی به علت نبود پل جایگزین مناسب زیر بار ترافیک باقی ماند.
عبور و مرور ماشین بر روی پل محمدحسن خان پس از بهره برداری از پُل سومی با همین نام در جوار آن در سال گذشته ممنوع شد.